Interview André Manuel

André Manuel zoekt het brein van Anders Breivik in BONZAAI !!!

“Op 22 juli 2011 schoot Anders Breivik 69 sociaal-democratische jongeren door het hoofd uit protest tegen de islamisering van zijn land.” Dit even verschrikkelijke als verbijsterende nieuwsfeit bracht André Manuel op het idee om een programma te maken over het functioneren van het menselijk brein. Zware kost? Zeker niet. BONZAAI !!! laat zich omschrijven als absurdistisch muziektheater, waarin de waanzin van de wereld kan worden weggelachen.

Ruim 20 jaar op de planken en nog steeds geen concessies doen – je moet het maar kunnen, je moet het maar willen. BONZAAI !!! is André Manuels 13^e programma, maar het kost hem nog steeds geen moeite om als maar weer een nieuw ei te leggen. Manuel: “Het is nu eenmaal wat ik doe,” constateert hij nuchter. “Ik doe niet anders dan het maken van dingen. Ik ben dit jaar een beetje laat begonnen. Mijn moeder is in augustus overleden en daar gaat toch tijd in zitten. Die moest eerst netjes begraven worden, want je kunt haar natuurlijk niet zomaar in bed laten liggen.” Die schijnbaar achteloze mededeling is een mooi voorbeeld van typische Manuel-humor: het klinkt als een grap, maar in negen van de tien gevallen is het nog waar ook – píjnlijk waar. Daarom wordt hij door de één aanbeden en de ander gehaat als de halsstarrige luis in de pels van het Hollandse cabaret.

“Op het moment dat Anders Breivik 69 sociaal-democratische jongeren door het hoofd schoot, was ik op zoek naar een zwart-witfoto van een neukende lilliputter.” Deze bekentenis, uitgesproken na de openingssong van BONZAAI !!!, bewijst eens te meer dat André Manuel nog steeds het ‘enfant terrible’ van het Nederlandse cabaret is. Shockeren om het shockeren? Nee, want alles wat je kunt bedenken is waar. Als Manuel zelf niet naar bizarre porno aan het zoeken was geweest, dan was het wel iemand anders op deze planeet. “Ik wilde een voorstelling over die gebeurtenis maken, omdat ik merkte dat niemand dat nog had gedaan”, legt hij uit. “Terwijl het toch één van de meest rigoureuze geweldsdaden was van de afgelopen 50 jaar in Europa. Vooral het standrechtelijk executeren van die kinderen op dat eilandje is te bizar voor woorden. En dan ook nog eens een keer dat motief: een einde maken aan de islamisering van Noorwegen. Het zijn daden die het verstand te boven gaan, maar gelijktijdig is het wel het verstand dat zoiets doet.”

In een groter verband gaat BONZAAI !!! dan ook over het brein – waaróm mensen tot bepaalde dingen in staat zijn. Manuel: “Breivik was een superintelligente jongen. Wat maakte dat zíjn brein besloot om deze daden uit te gaan voeren, terwijl op dezelfde dag een ander brein besloot om op zoek te gaan naar plaatjes van neukende lilliputters? Dat soort vragen heeft mij altijd al gefascineerd. Hoe kan Volkert van der Graaf, toch ook geen domme jongen, nou gedacht hebben dat hij door het vermoorden van Pim Fortuyn Nederland van het populisme zou bevrijden? Terwijl je op je klompen aan kon voelen dat zijn daad zou aanzetten tot nog veel méér populisme. Het zijn waarschijnlijk toch mensen die zó ongelooflijk overtuigd zijn van hun eigen gelijk, dat ze niet eens meer zien waar dat gelijk uiteindelijk toe zal leiden. In ieder geval niet tot de oplossing die ze voor ogen hadden.”

BONZAAI !!! van André Manuel is op donderdag 7 februari te zien in Schouwburg Almere.