Interview Tijn Docter over Familie

 
Acteur Tijn Docter (1972) speelt in de nieuwe versie van Familie de rol van zwager Von.

Kan je iets vertellen over het karakter dat u speelt? 
“Von is een romantische alcoholist. Gelukkig is zijn vriendin Bibi, de dochter van de familie Tegenkamp, heel tolerant. Von is, net als schoondochter Sandra, aangetrouwd en dus een buitenstaander in de familie. Hij zit eigenlijk het liefste in stilte bij zijn oliekacheltje in zijn boekwinkeltje te lezen. En te drinken. Hij is iemand die vooral observeert.”

Is Von een leuk personage om te spelen?
“Ja, heel dankbaar. Want hij is eigenlijk het doorgeefluik voor het publiek dat met een afstandje naar de familie kijkt. En naarmate het stuk vordert, gebeurt dat door steeds beschonkener ogen. Uiteindelijk wordt ook hem het vuur aan de schenen gelegd, waardoor hij zich niet meer aan het geruzie kan onttrekken, maar Von luistert vooral. Als hij toch af en toe zijn ongezouten mening geeft, is dat een flinke motor voor de ontwikkeling van het stuk.”

Is dronken spelen op een podium niet een van de lastigste dingen voor een acteur?
“Het is niet zo dat ik de hele voorstelling ontoerekeningsvatbaar over het podium waggel hoor. Dat zou ook helemaal geen interessant personage opleveren. Ik speel de dronkenschap met mate, zeg maar. Het is meer een soort mentaliteit die ik probeer te verbeelden, de mentaliteit van de drinkebroeder. Het is zijn belevingswereld die ik wil overbrengen: hij is degene die in beschonken toestand ongeremd is, geen blad voor de mond neemt. ”

Vind je Von sympathiek?
 “In het begin van de repetities had ik heel erg het idee dat hij heel zwartgallig, cynisch en bitter was. Nu we klaar zijn met repeteren, heb ik gemerkt dat Von eigenlijk een veel lievere man is dan ik dacht, een goedzak. Ik zie een soort Maarten van Rossem voor me. Von probeert het heel erg op te nemen voor de kinderen in het stuk, en dan vooral voor zoon Nico, die dat zelf niet durft. Dat maakt Von een veel warmer mens dan ik in eerste instantie dacht. Ik probeer hem dan ook zo betrokken mogelijk te laten zijn.”

Heb je de vorige versie gezien in 2000? 
“Jazeker! En een heel bijzondere versie ook. Gijs had op een gegeven moment een hernia en toen heeft regisseur Willem van de Sande Bakhuyzen Von gespeeld, met het script in zijn hand. Het leverde een geweldige voorstelling op, heel saamhorig: iedereen hielp hem echt door het stuk heen. Het was heerlijk om naar te kijken, en het ging totaal niet ten koste van de inhoud of de tekst: het bleef steengoed. In de film heb ik Bart Von zien spelen. De film was veel realistischer dan het toneelstuk. Daardoor kon je er als publiek ook veel minder afstand van nemen. De dramatiek was veel onontkoombaarder in de film. In de toneelversie valt meer te lachen, en dat heeft het publiek ook echt nodig.”

Je hebt zelf met Willem samengewerkt aan de film Ik omhels je met duizend armen. Moest je tijdens het repeteren van Familie vaak aan hem denken?
“Ja, heel erg. Niet zo zeer aan wat hij van onze versie zou vinden, dat hij kritisch stond toe te kijken wat wij met zijn Familie aan het doen zijn. Er zijn verschillen: niet alleen in de cast, maar ook in het stuk zelf. Maria heeft een aantal zaken veranderd. Er is bijvoorbeeld eenheid van plaats: alles speelt zich nu af in het chalet. Dat maakt het stuk meteen veel dwingender. Maar ik zag wel vaak voor mij hoe het 13 jaar geleden moet zijn geweest, dat repetitieproces met Willem en zijn acteurs. Ik ken hem eigenlijk vooral met een kaal hoofd: tijdens het draaien van Ik omhels je kwam hij nog bij van de chemotherapie. Dat beeld van dat bevlogen kale hoofd heb ik heel vaak voor me gezien de laatste weken.”

Is het lastig om een rol in te vullen die in de oorspronkelijke versie al zo goed werd gespeeld?
“Ik kan moeilijk ontkennen dat Von in de vorige versie door twee gruwelijk goede acteurs is gespeeld. Maar dat geldt voor alles van Shakespeare ook, en dat belet mensen ook niet nieuwe versies op te voeren. Ik denk dat wij er vooral profijt van hebben dat Familie in 2000 zo enorm goed en succesvol was. Daardoor komen er nu heel veel mensen weer kijken: die willen zien wat wij er nu mee gedaan hebben. Of omdat ze het in 2000 gemist hebben, of omdat ze toen nog te jong waren. En nu is het aan ons om die versie te evenaren. Of misschien wel te overtreffen.”

Waarom moeten mensen komen kijken?
“Omdat de situatie - een familie een weekend samen opgesloten in een chalet - voor iedereen herkenbaar is. Iedereen heeft zulke vreselijke familiefeestjes meegemaakt. En iedereen zal wel iemand herkennen uit zijn eigen familie. Maar Maria doet iets heel bijzonders met die herkenbare werkelijkheid. Ze gaat elke keer nét een stap verder en voert zaken door tot in het extreme. En dat maakt het tegelijkertijd pijnlijk grappig.”

Na zijn afstuderen aan de Toneelacademie van Maastricht speelde Tijn Docter (1972) in een groot aantal toneelstukken. Edgar in King Lear was zijn eerste rol bij Het Toneel Speelt. Bij de Theatercompagnie speelde hij Kostja in De meeuw, The Pillowman, Het wijde land en bij het Nationale Toneel o.a. Long Day’s Journey Into Night en Eline Vere. Tijn is regelmatig te zien in films en televisiedrama’s zoals Levenslied, Keyzer & De Boer Advocaten, Gooische Vrouwen en Baantjer. In 2006 speelde Tijn de hoofdrol in de bioscoophit Ik omhels je met 1000 armen. Tijn speelde één van de hoofdrollen in de oerversie van de musical Soldaat van Oranje, die uitgroeide tot een legendarische productie.