Interview: Erik van Muiswinkel

Wat gebeurt er in Nederland wanneer morgen de hele boel in elkaar flikkert? Wie neemt er dan de leiding? En aan wie durven wij ons lot dan toe te vertrouwen? In zijn tweede solovoorstelling Schettino! slingert Erik van Muiswinkel een aantal vragen de zaal in die we eigenlijk liever niet zouden horen. Want in een tijdsgewricht waarin vele ideologieën, naties en instituten wankelen, komen veel van deze kwesties nét iets te dichtbij. Erik van Muiswinkel:  “Mark Rutte kwam in de brugklas toen ik eindexamen deed. Dus je hebt toch een beetje het gevoel dat het land door een brugklasser wordt geregeerd.”

Eén ding is duidelijk wanneer Erik van Muiswinkel (52) dankbaar het slotapplaus in ontvangst neemt. Als morgen na de afschaffing van de democratie hier de chaos uitbreekt, dan vertrouwen we hém het absolute leiderschap wel toe. Want zelfs nog voor het zover is, heeft de cabaretier al een heldere lijst met do’s and don’ts klaarliggen. Maatregelen bovendien, die ook nog eens een keer zoden aan de dijk zetten. Zo propageert hij de afschaffing van de elektrische fiets. Want wat is er voor een vlijtig voort ploeterende fietser irritanter dan moeiteloos ingehaald worden door breed grijnzende bejaarde?

Wanneer wij na afloop van de voorstelling stellen dat met Schettino! er eindelijk weer eens een cultureel-politiek cabaretprogramma in de theaters te zien is, gnuift Erik van Muiswinkel olijk ter bevestiging. “Als je bedoelt dat er maar weinig petite histoire over mijn eigen leven in zit, dan mag je het best cultureel-politiek noemen. Er is in de theaters natuurlijk een onafzienbare stoet mannen en vrouwen te zien die het in hun voorstellingen over hun liefdesleven en andere persoonlijke zaken hebben, maar ik vind het helemaal niet erg om over de wat grotere dingen te praten. De thematiek rond het leiderschap en de autoriteitsvraag zoemde al een tijd rond in mijn hoofd. In de persoon van Francesco Schettino, die kapitein van de Costa Concordia, herkende ik meteen het symbool van het loze leiderschap. Veel glitter and glamour en uiterlijkvertoon, maar als je één keer hard blaast, dan vallen ze om.”

Ook de criticasters van de Nederlandse politiek roepen steeds vaker, dat de leiders van nu, de leiders van toen niet meer zijn. Is dat ouwe mannen gepraat? Of is de vraag of Mark Rutte zich, om maar een voorbeeld te noemen, zich kan meten met een politiek monument als Ruud Lubbers toch legitiem? Oftewel: is Mark Rutte wel een staatsman? Van Muiswinkel aarzelt en antwoordt dan: het eerste half jaar had ik dat gevoel nog wel een beetje: toen kwam hij er nog wel mee weg. Maar nu is dat inderdaad een beetje lastig. Maar misschien ben ik ook wel te oud om daar over te oordelen. Mark Rutte kwam in de brugklas toen ik eindexamen deed. Dus je hebt toch een beetje het gevoel dat het land door een brugklasser wordt geregeerd. Misschien moeten we die vraag een aan een paar twintigers stellen.”

Het afbrokkelen van het leiderschap heeft alles te maken met het feit dat we geen leiderschap meer accepteren. “We pikken niks meer,” stelt van Muiswinkel resoluut. “We moeten leiders ook weer de kans geven om de baas te zijn. Het volk zou minimaal een beetje medeleven moeten hebben met hen die ons regeren. Want het zijn niet de makkelijkste klusjes die zij moeten klaren. Het is misschien een oud verhaal, maar we moeten onderwijzers, politie, loketambtenaren, ambulancebroeders en politici wel een kans geven om hun werk te doen.”

Serieuze onderwerpen dus die, vreest niet, die Schettino! geen moment tot een loodzware voorstelling maken. Van Muiswinkel gidst zijn publiek even luchtig als hilarisch door de hedendaagse problemen door. Hij zingt vrolijke liederen die de tijdgeest aan de kaak stellen, dolt lustig met de leden van zijn uitstekend musicerende band en zet weer een reeks briljant typetjes neer. De bijna nostalgische herinneringen die de cabaretier heeft aan zijn dictatoriaal strenge schoolmeester, vormen een hoogtepunt van de show, evenals de hilarische imitatie van Louis van Gaal. Van Muiswinkel: “De affectie waarmee mensen praten over hun strenge onderwijzers of iemand als Louis van Gaal, doen toch een hernieuwde hang naar autoriteit vermoeden. Ik weet het niet. Volgens mij is het veel effectiever om mensen te manipuleren, te overtuigen en langzaam jouw kant op te duwen. Bert van Marwijk is een buitengewoon zachtaardige man, ongeveer het omgekeerde van Louis van Gaal. Het geblaf van Van Gaal is leuker voor de bühne natuurlijk, maar in de recente tijd is er geen trainer verder gekomen dan Bert…”

door Ruud Meijer

Schettino! van Erik van Muiswinkel is op vrijdag 9 mei 2014 te zien in Schouwburg Almere.